ส้มกุ้ง สรรพคุณและประโยชน์ของต้นส้มกุ้ง 15 ข้อ

ส้มกุ้ง ชื่อสามัญ False Black Pepper, White-flowered Embelia, Vidanga, Vaividang, Vai Vidang, Vavding

ส้มกุ้ง ชื่อวิทยาศาสตร์ Embelia ribes Burm.f. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Embelia gaseinifolia Wall. Ex Ridl) จัดอยู่ในวงศ์ PRIMULACEAE(MYRSINACEAE)

สมุนไพรส้มกุ้ง มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า สนขี้มด (หนองคาย), ส้มกุ้ง (ระนอง, ตรัง) เป็นต้น

ลักษณะของส้มกุ้ง

• ต้นส้มกุ้ง จัดเป็นพรรณไม้พุ่มรอเลื้อยหรือไม้เลื้อย มีความสูงได้ประมาณ 3-6 เมตร และอาจยาวได้ถึง 13 เมตร

ใบส้มกุ้ง ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ ลักษณะของใบเป็นรูปขอบขนานแกมวงรีถึงรูปขอบขนานแกมใบหอก ปลายใบเรียวแหลม โคนใบเป็นรูปลิ่มหรือกลม ส่วนขอบใบเรียบ ใบมีขนาดกว้างประมาณ 1.2-3 เซนติเมตร และยาวประมาณ 3-8 เซนติเมตร ผิวใบเกลี้ยงเป็นมัน

ดอกส้มกุ้ง ออดอกเป็นช่อแยกแขนง โดยจะออกที่ปลายกิ่ง ยาวประมาณ 10-20 เซนติเมตร ดอกย่อยเป็นสีเขียวหรือสีขาว กลีบเลี้ยงดอกเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็นแฉกลึก ยาวประมาณ 0.5 มิลลิเมตร กลีบดอกเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็นแฉกลึก ลักษณะเป็นรูปวงรี ยาวประมาณ 1.5-2 มิลลิเมตร ด้านนอกมีขนขึ้นหนาแน่น

ผลส้มกุ้ง ผลเป็นผลสด ลักษณะของผลเป็นรูปทรงกลม มีขนาดกว้างประมาณ 3-4 มิลลิเมตร ผลอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีแดงหรือดำ ฉ่ำน้ำ

สรรพคุณของส้มกุ้ง

1. ใช้เป็นยาลดระดับน้ำตาลในเลือด ลดไขมันในเลือด ด้วยการใช้เมล็ดส้มกุ้งที่แห้งแล้วนำมาป่นให้เป็นผง ใช้ประมาณ 1-2 ช้อนชา นำมาชงกับน้ำร้อนดื่ม เช้าและเย็น (เมล็ด)
   
2. รากและใบใช้เป็นยาแก้โลหิต (ราก,ใบ)
   
3. ใช้เป็นยาแก้ไอ (เถา, ราก, ใบ)
   
4. รากใช้เป็นยาขับเสมหะ ละลายเสมหะ แก้เสมหะ (ราก)กัดฟอกเสมหะ (เถา, ใบ) กัดฟอกเสมหะและโลหิต (เนื้อไม้)
5. รากหรือเถาใช้เป็นยารักษาริดสีดวงจมูก (รากหรือเถา)
   
6. ใบมีสรรพคุณเป็นยาแก้หอบหืด (ใบ)
   
7. ใช้เป็นยาระบายอ่อนๆ ทำให้อุจจาระนิ่ม (เถา, ใบ)
   
8. รากใช้เป็นยาถ่ายพรรดึก (ราก)
   
9. ใช้เป็นยาขับฟอกโลหิตระดู (เถา, ใบ)
   
10. เนื้อไม้และกระพี้นำมาหั่นเป็นชิ้นเล็กๆ ต้มกับน้ำกินเป็นยาแก้อาการปัสสาวะขัดหรือขุ่น แก้นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ช่วยชะล้างทางเดินปัสสาวะ (เนื้อไม้และกระพี้)
    
11. ช่วยแก้อาการช้ำใน (เถา, เนื้อไม้, ราก, ใบ)
    
12. ใช้เป็นยาถ่ายเส้นเอ็น (เถา, เนื้อไม้, ราก) ช่วยทำให้เส้นเอ็นหย่อน (ใบ)
    

13. ประโยชน์ของส้มกุ้ง

    • ผลสุกใช้รับประทาน เป็นผลไม้ป่าชนิดหนึ่ง
      
    • ใบอ่อนและยอดอ่อนสามารถนำมารับประทานเป็นผัก หรือนำมาใส่ในแกงส้ม แกงเลียงรวมกับผักอื่น