แว่นแก้ว
แว่นแก้ว สรรพคุณและประโยชน์ของผักแว่นแก้ว
แว่นแก้ว ภาษาอังกฤษ Water pennywort
แว่นแก้ว ชื่อวิทยาศาสตร์ Kaempferia rotunda L. (ชื่อพ้องวิทยาศาสตร์ Kaempferia longa Jacq., Kaempferia versicolor Salisb., Zerumbet zeylanica Garsault) จัดอยู่ในวงศ์ขิง (ZINGIBERACEAE)
ผักแว่นแก้ว มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า บัวแก้ว, ผักหนอก, ผักหนอกใหญ่, ผักหนอกเทศ เป็นต้น
ลักษณะของแว่นแก้ว
- ต้นแว่นแก้ว เดิมทีแล้วมีถิ่นกำเนิดอยู่ในทวีปอเมริกาเหนือ ปัจจุบันได้แพร่กระจายไปทั่วในประเทศเขตร้อน[1] ในประเทศไทยจะพบได้มากทางภาคเหนือและภาคกลาง[5] โดยจัดเป็นพืชล้มลุกริมน้ำหรือโผล่เหนือน้ำ มีลักษณะคล้ายบัวบก เป็นพืชที่มีอายุยาวหลายปี ลำต้นเป็นไหลกลมยาวเรียว มีลำต้นทอดเลื้อยไปตามพื้นและแตกรากและใบตามข้อ มีความสูงของต้นประมาณ 5-15 เซนติเมตร มักขึ้นตามที่ชื้นแฉะเป็นกลุ่ม ๆ เจริญเติบโตได้เร็วและชอบแสงแดด ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ดและวิธีการแยกต้นอ่อน
ใบแว่นแก้ว เป็นใบเดี่ยว มีลักษณะกลม ก้านใบยาวเรียวติดกับตัวใบที่บริเวณกลางใบ มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3-5 เซนติเมตร ใบเป็นสีเขียวสด ขอบเป็นหยักเว้าตื้นและกว้าง ผิวด้านบนเรียบและเป็นมัน
- ดอกแว่นแก้ว มีขนาดเล็กสีขาว ลักษณะเป็นช่อแบบซี่ร่มตามซอกโคนใบ ก้านช่อดอกยาว ดอกย่อยจะแตกจากก้านช่อ ดอกจะออกเป็นกระจุก ช่อละ 2-3 กระจุก ในแต่ละกระจุกจะมีดอกย่อยอยู่ประมาณ 12-15 ดอก โดยดอกย่อยมีขนาดประมาณ 0.3 เซนติเมตร แต่ละดอกมีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ กลีบดอก 5 กลีบ และมีเกสรตัวผู้อยู่ 5 ก้าน[1],[4]
- ผลแว่นแก้ว ผลเป็นผลแห้ง แก่แล้วแตกเป็น 2 ซีก ในแต่ละซีกจะมีเมล็ดอยู่ 1 เมล็ด และเมล็ดมีขนาดเล็ก
สรรพคุณผักแว่นแก้ว
- แว่นแก้วมีสรรพคุณเป็นยาแก้พิษไข้ (ทั้งต้น)
- ใบนำมาต้มน้ำดื่มเป็นยาแก้อาการช้ำในได้ (ใบ, ทั้งต้น)
- ทั้งต้นใช้แก้อาการตาแดง (ทั้งต้น)
- ช่วยแก้อาการท้องเสีย (ทั้งต้น)
- ช่วยแก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ (ทั้งต้น)
- ช่วยในการขับปัสสาวะ (ทั้งต้น)
- ใช้เป็นยาแก้บวม (ทั้งต้น)
ประโยชน์ผักแว่นแก้ว
- นิยมใช้ปลูกเป็นไม้ประดับในตู้ปลา อ่างปลา ปลูกเป็นไม้กระถางเพื่อให้ความสวยงาม และยังดูแลรักษาง่ายอีกด้วย[1],[2]
- ใบหรือผักแว่นแก้ว สามารถนำมารับประทานได้ โดยใช้รับประทานเป็นผัก ใช้เป็นผักจิ้มเครื่องหลน ใช้เป็นเครื่องเคียง หรือนำไปแกง หรือใช้รับประทานกับลาบแบบสด ๆ หรือนำไปคั้นทำเป็นน้ำดื่ม