มะกรูดชนิดนี้ เกิดจากการเอาเมล็ดของมะกรูดธรรมดาทั่วไปจำนวนหลายเมล็ดไปเพาะเป็นต้นกล้าแล้วแยกไปปลูกเลี้ยงจนต้นโตมีดอกและติดผล ปรากฏว่าผลมีขนาดใหญ่ขึ้น เมื่อนำเอาผลไปผ่าพบว่าเนื้อในเป็นสีเหลืองเข้มแตกต่างจากสีของเนื้อในจากผลมะกรูดทั่วไปชัดเจน ผ่าบีบหรือคั้นน้ำให้น้ำเยอะ รสชาติของน้ำหวานหอมปนเปรี้ยวเล็กน้อยเป็นที่แปลกใจมาก ใส่น้ำแข็งก้อนจิบเหมือนกับดื่มน้ำส้มเช้งอร่อยมาก เชื่อว่าเป็นมะกรูดกลายพันธุ์จึงขยายพันธุ์ตอนกิ่งปลูกทดสอบความนิ่งของสายพันธุ์อยู่เป็นเวลานานและทุกอย่างยังคงที่ โดยเฉพาะรสชาติของน้ำหวานหอมเหมือนเดิมทุกอย่าง เลยตั้งชื่อว่า “มะกรูดหวาน” ดังกล่าว ได้รับความนิยมปลูกมาแต่โบราณจนกระทั่งปัจจุบัน ส่วนใหญ่นิยมปลูกอย่างแพร่หลายในแถบ จ.สมุทรสงคราม จ.นนทบุรี และจังหวัดทางภาคกลางบางพื้นที่

มะกรูดหวาน มีชื่อวิทยาศาสตร์และมีลักษณะทางพฤกษศาสตร์เหมือนกับต้นมะกรูดทั่วไปเกือบทุกอย่าง คือ เป็นไม้ยืนต้น สูง 1-3 เมตร ลำต้นและกิ่งก้านมีหนามแหลม ใบเป็นใบเดี่ยวออกเรียงสลับเป็นรูปรี ปลายและโคนใบคล้ายกับใบส้มซ่ามาก สีเขียวสด ดอก ออกเป็นช่อตามซอกใบ แต่ละช่อประกอบด้วยดอกย่อยจำนวนมาก ดอกเป็นสีขาว มีกลิ่นหอมเย็น “ผล” รูปทรงกลมหรือรีเล็กน้อย ผลมีขนาดใหญ่กว่าผลของมะกรูดบ้านหรือผลมะกรูดทั่วไปอย่างชัดเจน หัวผลจะเป็นจุกเหมือนหัวผลของส้มหัวจุกจีน เปลือกผลขรุขระ เช่นผลมะกรูดทุกอย่าง ผลอ่อนสีเขียว เมื่อสุกหรือแก่จัดเป็นสีเหลืองหรือเหลืองปนเขียวเล็กน้อย เนื้อในฉ่ำน้ำให้น้ำเยอะ ผ่าหรือบีบคั้นน้ำ รสชาติหวานหอมรับประทานอร่อยมากตามที่กล่าวข้างต้น มีเมล็ดไม่มากนัก ติดผลดกเป็นพวง 5-7 ผล มีดอกและติดผลดกตลอดทั้งปี ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด ตอนกิ่ง ทาบกิ่ง และเสียบยอด

ตำรายาแผนไทย ระบุว่า รากใบและเปลือกต้นของ “ต้นชุมแสง” ผสมกับแก่นหรือเนื้อไม้ต้นสะแกแสง เนื้อไม้ของต้นสะแบง และเนื้อไม้ของต้นสังวาลพระอินทร์จำนวนเท่ากันหรือพอประมาณหรือใกล้เคียงกันแช่น้ำมากหน่อยในตุ่มจนเนื้อยาออก ตักอาบเช้าเย็นแก้โรคผิวหนังผื่นคันและพุพองได้ดีมาก ในยุคสมัยก่อนการสร้างหลังคาโบสถ์ของวัดต่างๆ คาน ขื่อ และแป จะต้องใช้ไม้ของ “ต้นชุมแสง” เพียงอย่างเดียวจึงจะเป็นสิริมงคลตามความเชื่อโบราณ

ต้นชุมแสง หรือ XANTHO PHYLLUM LAN CEATUM (MIQ) อยู่ในวงศ์ XATHOP-HLLA CEAE เป็นไม้ยืนต้น สูง 8-15 เมตร ใบเดี่ยวออกเรียงสลับรูปขอบขนาน ดอก ออกตามซอกใบ เป็นสีม่วงอ่อนแกมสีเหลืองอมน้ำตาล “ผล” รูปกลม มีเมล็ด พบทุกภาคของประเทศไทย มีชื่ออีกคือ กันแสง ไม้แสง และประดงทอง

ครับ หนังสือ “สมุนไพรไม้ดอกไม้ประดับหายาก” เล่มที่ 5 ของ “นายเกษตร” ไม่วางขายที่ไหนหมดแล้วหมดเลย ราคาเล่มละ 600 บาท บวกค่าส่งกลับเล่มละ 30 บาท ส่งธนาณัติซื้อสั่งจ่าย “น.ส.จิดาภา วิไลวรางกูร” ตู้ ปณ.48 ปณ.สามแยกลาดพร้าว กทม. 10901 หรือสอบถามผลิตภัณฑ์สมุนไพร น้ำมัน 12 ประดง ใช้ภายนอกฆ่าเชื้อสมานแผล แก้เริม งูสวัด สะเก็ดเงิน แพ้เหงื่อ, ยาแก้ริดสีดวงจมูกแคปซูล ทำจากสมุนไพรหลายอย่าง, แชมพูสูตร 5 ชนิด บำรุงรากผมป้องกันผมร่วง ขจัดรังแค แก้คันศีรษะ, ข่อยขัดรักแร้ ดับกลิ่นเต่า กลิ่นกาย รักแร้หายดำคล้ำ, ครีมโลดทนง รักษาสิวฝ้ารูขุมขนตีบลง, ตรีผลาแคปซูล ลดไขมันในเส้นเลือด ลดไตรกลีเซอไรด์, ดีบัวแคปซูล ขยายหลอดเลือดไปเลี้ยงสมอง หัวใจ, เพชรสังฆาตแคปซูล แก้ริดสีดวงทวาร, คอลลาเจนบริสุทธิ์ เป็นผงทาหน้า ช่วยให้ผิวหน้ากระชับ, ขมิ้นชันแคปซูล ผสมสมุนไพรอื่นแก้โรคกระเพาะอาหาร ท้องอืดเฟ้อ, กระเทียมโทนแคปซูล ประกอบกับสมุนไพรอื่น แก้หืดหอบ แก้ถุงลมโป่งพอง, ว่านชักมดลูกแคปซูล แก้คาวปลา กลิ่นเหม็นในสตรี แก้ต่อมลูกหมากอักเสบ ไส้เลื่อนในบุรุษ