ส้มมือ

 

ชื่อวิทยาศาสตร์ Citrus medica L.

ชื่อวงศ์ (RUTACEAE)

ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ  ส้มมือ (ทั่วไป), ฝูโส่ว ฝูโส่วกัน (จีนกลาง) เป็นต้น ในอินเดียเรียก Bara nimbu ส่วนฝรั่งมักเรียกกันว่า "ส้มนิ้วพระหัตถ์" และชาวจีนจะเรียกว่า "ฝูโส่ว" หรือ "ฝอโส่ว" ซึ่งแปลว่า นิ้วพระหัตถ์เช่นเดียวกัน

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ใบเป็นใบประกอบแบบลดรูป ใบย่อยมีใบเดียว ออกเรียงสลับ ลักษณะของใบเป็นรูปไข่ ปลายใบมน โคนใบมน ส่วนขอบใบเรียบจักเป็นซี่ฟัน ใบมีขนาดกว้างประมาณ 4-5 เซนติเมตร และยาวประมาณ 10-15 เซนติเมตร หลังใบเรียบเป็นสีเขียวเข้มและเป็นมัน ส่วนท้องใบมีสีอ่อนกว่า ก้านใบสั้น

ดอก ออกดอกเดี่ยวหรือออกเป็นกระจุกประมาณ 2-3 ดอก โดยจะออกตามซอกใบและกิ่ง ดอกเป็นสีขาว มีกลีบดอก 5 กลีบ กลีบหนาแข็ง กลีบดอกด้านนอกเป็นสีม่วงแดง หลุดร่วงได้ง่าย โคนกลีบดอกสีขาว ปลายกลีบดอกเป็นสีม่วง และยังมีกลีบเลี้ยงดอกอีก 5 กลีบ ดอกมีเกสรเพศผู้เป็นเส้นสีขาวหรือสีเหลืองจำนวนมากอยู่ตรงโคนติดกันเป็นกระเปาะ มีเกสรเพศผู้ 30 อัน ออกดอกในช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนมิถุนายน

ผลเป็นรูปทรงรีขนาดใหญ่ ปลายผลแยกออกเป็นแฉกงอคล้ายนิ้วมือหรือคล้ายหนวดปลาหมึก จึงเรียกว่า "ส้มมือ" ผลมีขนาดยาวประมาณ 10-25 เซนติเมตร โคนผลเรียว ผิวผลขรุขระเป็นมัน ผลอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อสุกแล้วจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองอมส้ม มีกลิ่นหอม ไม่มีเนื้อผลและเมล็ด

ประโยชน์ของส้มมือ

1.นิยมนำมาใช้ทำเป็นยาดมส้มมือ เครื่องหอม หรือใช้ผสมในน้ำยาทำความสะอาด เพราะมีกลิ่นหอม ในประเทศจีนและญี่ปุ่นจะนิยมนำไปวางไว้ในห้องนอนและห้องน้ำเพื่ออบกลิ่น ดับกลิ่น

2.ในประเทศจีนและญี่ปุ่นจะใช้ส้มมือเป็นผลไม้มงคลในพิธีกรรมต่าง ๆ ทางศาสนา

3.ผลไม่สามารถนำมารับประทานได้โดยตรง แต่อาจนำเปลือกมาใช้ผสมในอาหารได้

ชื่อวิทยาศาสตร์: Citrus Japonica Thunb

ชื่อวงศ์: RUTACEAE

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

เป็นไม้พุ่ม มีความสูงของต้นประมาณ 1.5-3 เมตร ตามกิ่งมีหนามแหลมคม ยาวประมาณ 1-3 เซนติเมตร ขึ้นได้ทั่วไป มีเขตการกระจายพันธุ์ในเอเชียตะวันตก

ใบ เป็นใบประกอบชนิดแบบลดรูปที่มีใบย่อยใบเดียว ลักษณะของใบเป็นรูปไข่ ปลายใบแหลม โคนใบแหลม มีขนาดกว้างประมาณ 2-4 เซนติเมตร และยาวประมาณ 4-7 เซนติเมตร แผ่นใบหนาเนียน ผิวใบเป็นมันสีเขียว มีหูใบขนาดเล็ก

ดอก ออกดอกเป็นดอกเดี่ยว แต่มักออกรวมกันเป็นกลุ่ม ๆ ดอกเป็นสีขาวมีกลิ่นหอมแรง ออกตามซอกใบและปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงเป็นรูปถ้วย ปลายแยกเป็น 5 แฉก กลีบดอกมี 5 กลีบ ร่วงได้ง่าย เมื่อดอกบานจะมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.5-2.5 เซนติเมตร ดอกมีเกสรเพศผู้จำนวนมาก

ผล มีลักษณะเหมือนผลส้มทั่วไป แต่จะมีขนาดเล็ก ส้มชนิดนี้เป็นส้มที่กินเปลือกผล ผลมีขนาดเล็กมีทั้งกลมและรี มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1.5-3 เซนติเมตร ผิวผลบางเป็นสีเขียวและมีกลิ่นหอม เมื่อสุกจะเปลี่ยนเป็นสีส้ม เนื้อในผลมีรสเปรี้ยวจัด ภายในผลมีเมล็ดประมาณ 1-3 เมล็ด

ประโยชน์ของส้มจี๊ด

1. ผลส้มจี๊ดอุดมไปด้วยวิตามินเอ วิตามินซี และกรดอินทรีย์อีกหลายชนิดที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย
2. ผลมีรสเปรี้ยวใช้รับประทานแทนมะนาว หรือนำมาใช้ปรุงอาหาร ใช้แต่งรสเปรี้ยวในการทำน้ำผลไม้ ใช้ทำแยม ทำส้มจี๊ดแช่อิ่ม ส้มจี๊ดเชื่อม ส้มจี๊ดดอง ชาส้มจี๊ด ส่วนผลสุกนำมาคั้นทำน้ำพริก ส้มเกล่า เปลือกผลห่าม ๆ นำมาจิ้มกับน้ำพริกรับประทาน หรือนำเปลือกไปดองเค็มเรียก "กิมจ๊อ"
3. เปลือกผลมีน้ำมันหอมระเหยที่สามารถนำมาใช้เป็นส่วนประกอบสำคัญในการทำน้ำมันหอมระเหย
4. นอกจากจะปลูกไม้กินผลแล้ว ยังสามารถปลูกเป็นไม้ประดับได้อีกด้วย

 

ชื่อวิทยาศาสตร์ Citrus limon (L.) Osbeck

ชื่อวงศ์ (RUTACEAE)

ชื่อเรียกอื่นๆ มะนาวเทศ, มะนาวฝรั่ง, มะนาวนมยาน

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

เลมอน เป็นผลไม้ที่จัดอยู่ในตระกูลส้ม มีลักษณะเป็นไม้พุ่ม ปลายยอดมีหนามแหลม ลักษณะของใบเป็นใบเดี่ยว เมื่อนำมาขยี้จะมีกลิ่นหอมแรง ส่วนลักษณะของดอกเลมอน ดอกมีกลิ่นหอม และมีสีขาว ส่วนลักษณะของผลเลมอน เป็นรูปกลมรี ที่ปลายผลจะมีติ่งแหลม ผลอ่อนมีสีเขียว เมื่อสุกจะเป็นสีเหลือง ในผลมีเมล็ดหลายเมล็ด เนื้อผลฉ่ำน้ำและมีรสเปรี้ยว

ประโยชน์ของเลมอน

1.น้ำเลมอนช่วยบำรุงตับและกระตุ้นให้ตับผลิตน้ำดีได้มากยิ่งขึ้น จึงส่งผลให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้อย่างเป็นปกติตลอดทั้งวัน

2.ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระและเสริมสร้างภูมิคุ้มกันโรค ป้องกันหวัด

3.เลมอนมีสารที่ช่วยต่อต้านมะเร็งอยู่หลายชนิด

4.ช่วยป้องกันและรักษาโรคเลือดออกตามไรฟันได้

5.เลมอนมีวิตามินพี ซึ่งมีส่วนช่วยทำให้หลอดเลือดแข็งแรงมีส่วนช่วยรักษาโรคความดันโลหิตสูง

6.ปัจจุบันเครื่องดื่มที่ผลิตมาจากเลมอนหรือใช้ในการแต่งกลิ่นก็มีอยู่มากมายหลายยี่ห้อพอสมควร ไม่ว่าจะเป็น น้ำเลมอน น้ำอัดลม เครื่องดื่มค็อกเทล

7.ช่วยทำความสะอาดคราบสกปรก เชื้อโรคตามเคาน์เตอร์ โดยใช้เลมอนฝานผสมเบกกิงโซดา แล้วนำมาถูบริเวณที่มีคราบ เสร็จแล้วให้ใช้ฟองน้ำชุบน้ำหมาด ๆ มาเช็ดทำความสะอาดอีกครั้ง (ไม่ควรใช้กับพื้นที่เป็นสแตนเลสหรือพื้นหินอ่อน เพราะจะทำให้สีซีดจางได้)

ว่านหางช้าง

ชื่อวิทยาศาสตร์  Iris domestica (L.) Goldblatt & Mabb.

ชื่อวงศ์  (IRIDACEAE)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

เป็นไม้ล้มลุกอายุหลายปี มีลำต้นใต้ดินและรากมาก ใบเดี่ยว ออกหนาแน่นที่โคนต้น ใบส่วนบนมักมีขนาดเล็ก แผ่นใบรูปดาบ โคนเป็นกาบ ดอกออกเป็นช่อ ดอกด้านนอกสีเหลือง ขอบกลีบและด้านในสีส้ม มีประสีแดงเข้ม ผลมีสามพู เปลือกบาง แก่แล้วแตกเป็นสามซีก เมล็ดสีดำ ผิวเป็นมัน

ประโยชน์ของว่านหางช้าง

• เนื่องจากต้นว่านหางช้างมีความโดดเด่นสวยงาม มีลำต้นที่สูงยาวสีเหลืองเปรียบเสมือนทอง จึงนิยมใช้ปลูกเป็นไม้ประดับ และมีความเชื่อว่าจะช่วยเสริมโชคลาภ ความสง่างาม เสริมสง่าราศีให้แก่เจ้าบ้าน และยังใช้เพื่อช่วยปรับฮวงจุ้ยตามหลักความเชื่อของชาวจีนอีกด้วย
• มีความเชื่อว่าว่านหางช้างเป็นว่านมหาคุณ เมื่อนำมาปลูกไว้หน้าบ้านจะช่วยป้องกันสิ่งอัปมงคลเข้าบ้าน ช่วยป้องกันภัยจากอันตรายต่าง ๆ ส่วนทางภาคอีสานเชื่อว่าเป็นว่านสิริมงคล หากแม่บ้านกำลังจะคลอดบุตร ให้ใช้ว่านหางช้างมาพัดโบกที่ท้องก็จะช่วยทำให้คลอดบุตรได้ง่ายขึ้น
• ประโยชน์ว่านหางช้าง ยังถูกนำมาใช้ในด้านคุณไสยได้อีกด้วย โดยใช้ดอกแก้ไสยคุณที่เกิดจากการกระทำจากผม ส่วนใบใช้แก้ไสยคุณอันเกิดจากการกระทำจากเนื้อ ส่วนต้นใช้แก้ไสยคุณอันเกิดจากการกระทำจากกระดูก