มะตูมนิ่มไร้หนาม
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ เป็นไม้ยืนต้นสูง 10-15 เมตร ใบเดี่ยว ออกเรียงสลับ รูปรี หรือรูปใบหอกปลายแหลม โคนมน ขอบหยัก ใบมีกลิ่นหอม ยอดอ่อนกินเป็นผักสดกับน้ำพริกได้ ในทางไสยศาสตร์ถือว่า ใบของมะตูมทุกชนิด ใช้ป้องกันเสนียดจัญไร ขับภูตผีปีศาจได้ ดอกเป็นสีขาวมีกลิ่นหอมแรงและหอมไกล ออกเป็นช่อตามซอกใบและปลายยอด “ผล” รูปกลมรีคล้ายไข่ ผลอ่อนสีเขียว เปลือกแข็ง เมื่อผลสุกเป็นสีเหลือง และเปลือกผลจะอ่อนและนิ่มใช้นิ้วกดจะบุ๋มทันที ไม่เหมือนเปลือกผลมะตูมทั่วไป จึงถูกเรียกว่า “มะตูมนิ่ม” เนื้อในเป็นสีเหลือง มีเมล็ดจำนวนมาก รสชาติหวานหอมปนฝาดเล็กน้อย ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ดและตอนกิ่ง
มะตูมนิ่มไร้หนาม มีข้อแตกต่างจากต้นมะตูมทั่วไปคือ ลำต้นจะไม่มีหนามแหลมเท่านั้น ซึ่งมะตูมมีด้วยกัน 3 ชนิด คือ สายพันธุ์ทั่วไปคนส่วนใหญ่รู้จักดี ชนิดนี้เปลือกผลแข็ง ผลรูปกลมรีเหมือนไข่ ชนิดที่ 2 ผลรูปทรงคล้ายกับผลมะขวิด ผลมีขนาดเล็ก เปลือกผลแข็งและบาง ซึ่งชนิดนี้เรียกกันทั่วไปว่ามะตูมไข่ สุดท้ายผลรูปทรงจะเหมือนกับชนิดแรก แต่ผลจะมีขนาดใหญ่กว่าอย่างชัดเจน และที่สำคัญชนิดสุดท้ายนี้ เวลาผลแก่หรือผลสุกเปลือกผลจะนิ่มใช้นิ้วกดจะบุ๋มได้เรียกว่ามะตูมนิ่ม ทุกๆ สายพันธุ์ลำต้นจะมีหนามแหลม แต่ที่แนะนำในคอลัมน์วันนี้จะไม่มีหนามแหลมตลอดทั้งต้น จึงถูกตั้งชื่อว่า “มะตูมนิ่มไร้หนาม” ดังกล่าว ปัจจุบันมีการพัฒนาพันธุ์ด้วยการขยายพันธุ์ด้วยวิธีทาบกิ่งและเสียบยอด ทำให้ต้น “มะตูมนิ่มไร้หนาม” ปลูกแล้วต้นโตเร็ว ให้ผลผลิตหลังปลูกแค่ 3 ปีเท่านั้น มีดอกและติดผลดกเป็นธรรมชาติตามฤดูกาล เนื้อสุกเป็นสีเหลืองเข้ม รสชาติหวานหอมรับประทานอร่อยมาก ผลดิบฝานบางๆตากแห้งต้มกับน้ำใส่น้ำตาลเล็กน้อยมีกลิ่นหอม ทำเป็นน้ำมะตูมดื่มเป็นยาอายุวัฒนะ บำรุงธาตุ บำรุงกำลัง ช่วยให้เจริญอาหาร มีอายุยืนยาว ซึ่งเนื้อมะตูมแห้งมีราคาแพงและตลาดต้องการสูง
